Product SiteDocumentation Site

1.2. Kuruluş Belgeleri

Debian, ilk lansmanından birkaç yıl sonra, izlemesi gereken ilkeleri özgür bir yazılım projesi olarak resmileştirdi. Bu bilinçli eylemci karar, tüm üyelerin aynı yönde ilerlemesini sağlayarak düzenli ve barışçıl bir büyümeye izin verir. Debian geliştiricisi olmak için, herhangi bir adayın projenin Kuruluş Belgelerinde belirlenen ilkelere desteklerini ve bağlılıklarını onaylaması ve kanıtlaması gerekir.
The development process is constantly debated, but these Foundation Documents are widely supported and consensual, and thus rarely change. The Debian constitution also offers other guarantees for their stability: a three-quarter qualified majority is required to approve any amendment.

1.2.1. Kullanıcılara Yönelik Verilen Sözler

Projenin ayrıca bir “sosyal sözleşmesi” vardır. Böyle bir metnin yalnızca bir işletim sisteminin geliştirilmesine yönelik bir projede yeri nedir? Oldukça basittir: Debian kullanıcıları için ve dolayısıyla geniş anlamda toplum için çalışır. Bu sözleşme, projenin üstlendiği taahhütleri özetlemektedir. Onları daha detaylı inceleyelim:
  1. Debian% 100 özgür kalacak.
    Bu Kural 1'dir. Debian tamamen ve özel olarak özgür yazılımdan oluşur ve öyle kalacaktır. Ek olarak, Debian projesindeki tüm yazılım geliştirme kendi başına ücretsiz olacaktır.

    BAKIŞ AÇISI Yazılımın ötesinde

    Debian Sosyal Sözleşmesinin ilk sürümü "Debian% 100 Özgür Yazılım kalacaktır" dedi.Bu son kelimenin ortadan kalkması (Sözleşmenin 1.1 sürümünün Nisan 2004'te onaylanmasıyla), sadece yazılımda değil, aynı zamanda belgelerde ve Debian'ın işletim sisteminde sağlamak istediği diğer herhangi bir öğede de özgürlüğe ulaşma isteğini göstermektedir.
    Yalnızca yazınsal bu değişikliğin, gerçekte, özellikle bazı sorunlu belgelerin kaldırılmasıyla pek çok sonucu olmuştur. Ayrıca, sürücülerde artan ürün yazılımı kullanımı,sorunlara neden olur: çoğu ücretsiz değildir, ancak ilgili donanımın düzgün çalışması için gereklidirler.
  2. Özgür yazılım topluluğuna geri vereceğiz.
    Debian projesinin dağıtıma entegre edilmiş bir çalışmaya katkıda bulunduğu herhangi bir iyileştirme, çalışmanın yazarına ("üstyayın" olarak adlandırılır) geri gönderilir. Genel olarak Debian, tek başına çalışmak yerine toplulukla işbirliği yapar.

    TOPLULUK Üstyayın yazarı mı yoksa Debian geliştiricisi mi?

    The term “upstream author” means the author(s)/developer(s) of a work, those who write and develop it. On the other hand, a “Debian developer” usually uses an existing work to make it into a Debian package - the term “Debian maintainer” is better suited here.
    In practice, there can be overlaps between both roles: the Debian maintainer may write a patch, which benefits all users of the work. In general, Debian encourages those in charge of a package in Debian to get involved in “upstream” development as well (they become, then, contributors, without being confined to the role of simple users of a program). Or the Debian developer creates tools or documentation for the Debian distribution, like packaging helpers (e.g. debhelper) or integration frameworks (e.g. ca-certificates) and becomes an “upstream author” for those creations.
  3. Sorunları gizlemeyeceğiz.
    Debian mükemmel değildir ve her gün düzeltilmesi gereken yeni sorunlar olacaktır. Debian, tüm hata raporu veritabanını her zaman halk açık tutacaktır. İnsanların çevrimiçi olarak dosyaladığı raporlar anında başkaları tarafından görülebilir hale gelecektir.
  4. Önceliklerimiz kullanıcılarımız ve özgür yazılımlardır.
    Bu verilen sözü tanımlamak daha zordur. Debian, bu nedenle, bir karar verilmesi gerektiğinde eğilimini belli eder ve uygulaması daha zor olsa bile, daha zarif bir çözümü seçerek, kullanıcı deneyimini tehlikeye atacak olan geliştiriciler için kolay bir çözümü ortadan kaldırır. Bu, öncelikli olarak kullanıcıların ve özgür yazılımın çıkarlarının dikkate alınması anlamına gelir.
  5. Özgür yazılım standartlarımızı karşılamayan işler.
    Debian, kullanıcıların bazı özgür olmayan programları kullanmak isteyebileceğini kabul eder ve anlar. Bu nedenle proje, güvenli bir şekilde yeniden dağıtılabilen özgür olmayan yazılımın Debian paketlerini dağıtmak için altyapı bölümlerinin kullanımına izin verir.

    TOPLULUK Özgür olmayan bölümün lehinde veya aleyhinde mi?

    The commitment to maintain a structure to accommodate non-free software (i.e. the “non-free” section, see the sidebar VOCABULARY The main, contrib and non-free archives) is frequently a subject of debate within the Debian community.
    İtirazcılar, bunun insanları özgür yazılım eşdeğerlerinden uzaklaştırdığını ve sadece özgür yazılım nedenine hizmet etme ilkesiyle çeliştiğini savunuyor. Destekçiler, ücretsiz olmayan paketlerin çoğunun "neredeyse ücretsiz" olduğunu ve yalnızca bir veya iki can sıkıcı kısıtlama tarafından geri tutulduğunu (en yaygın olanı,yazılımın ticari kullanımına karşı yasaktır) açıkça belirtir. Bu çalışmaları ücretsiz olmayan dalda dağıtarak, ana bölümde yer aldıklarında çalışmalarının daha iyi bilineceğini ve daha yaygın kullanılacağını dolaylı olarak yazara açıklıyoruz. Bu nedenle, bu amaca hizmet etmek için lisanslarını değiştirmeye kibarca davet edilirler.
    After a first and unfruitful attempt in 2004, the complete removal of the non-free section is unlikely to return to the agenda, especially since it contains many useful documents that were moved simply because they did not meet the new requirements for the main section. This is especially the case for certain software documentation files issued by the GNU project (in particular, Emacs and Make). Many modern systems further also require so called “firmware“, small binary files, which are necessary to run specific hardware. Many of these files can also only be found in the non-free section.
    Özgür olmayan bölümün devam eden varlığı, Özgür Yazılım Vakfı ile ara sıra yaşanan bir sürtüşmenin kaynağıdır ve Debian'ı bir işletim sistemi olarak resmi olarak önermeyi reddetmesinin ana nedenidir.

1.2.2. Debian Özgür Yazılım Yönergeleri

This reference document defines which software is “free enough” to be included in Debian. If a program's license is in accordance with these principles, it can be included in the main section; on the contrary, and provided that free distribution is permitted, it may be found in the non-free section. The non-free section is not officially part of Debian; it is an added service provided to users. A more detailed explanation of the different parts of the Debian archive can be found in the sidebar VOCABULARY The main, contrib and non-free archives.
Debian için bir seçim kriterinden daha fazlası olan bu metin, özgür yazılım konusunda bir otorite haline gelmiş ve "Açık Kaynak Tanımı"nın temelini oluşturmuştur. Tarihsel olarak, "özgür yazılım" kavramının ilk resmi tanımlarından biridir.
The GNU General Public License, the BSD License, and the Artistic License are examples of traditional free licenses that follow the 9 points mentioned in this text. Below you will find the text as it is published on the Debian website.
→ https://www.debian.org/social_contract.html#guidelines
  1. Özgür yeniden dağıtım.
    Bir Debian bileşeninin lisansı, herhangi bir tarafın, birkaç farklı kaynaktan gelen programları içeren bir toplu yazılım dağıtımının bir bileşeni olarak yazılımı satmasını veya başkasına vermesini kısıtlamaz. Lisans, bu tür bir satış için telif hakkı veya başka bir ücret gerektirmeyebilir.
  2. Kaynak kodu.
    Program kaynak kodu içermeli ve kaynak kodun yanı sıra derlenmiş biçimde dağıtıma izin vermelidir.
  3. Türetilmiş eserler.
    Lisans, değişikliklere ve türetilmiş çalışmalara izin vermeli ve bunların orijinal yazılımın lisansıyla aynı koşullar altında dağıtılmasına izin vermelidir.
  4. Yazarın kaynak kodunun bütünlüğü.
    Lisans, derleme sırasında programı değiştirmek amacıyla kaynak koduyla birlikte “yama dosyalarının” dağıtımına izin veriyorsa, kaynak kodun değiştirilmiş biçimde sadece dağıtılmasını kısıtlayabilir.Lisans, değiştirilmiş kaynak kodundan oluşturulan yazılımın dağıtımına açıkça izin vermelidir. Lisans, özgün yazılımdan farklı bir ad veya sürüm numarası taşımak için türetilmiş çalışmalar gerektirebilir (Bu bir uzlaşmadır. Debian grubu, tüm yazarları kaynak veya ikili dosyaların değiştirilmesini kısıtlamamaya teşvik eder).
  5. Kişilere veya gruplara karşı ayrımcılık yapılmaz.
    Lisans, herhangi bir kişi veya gruba karşı ayrımcılık yapmamalıdır.
  6. Çalışma alanlarına karşı ayrımcılık yapılmaz.
    Lisans, hiç kimsenin programı belirli bir çalışma alanında kullanmasını kısıtlamamalıdır. Örneğin, programın bir işte kullanılmasını veya genetik araştırma için kullanılmasını kısıtlayamaz.
  7. Lisans dağıtımı.
    Programa eklenen haklar, söz konusu taraflarca ek bir lisans uygulamasına gerek kalmadan programın yeniden dağıtıldığı herkes için geçerli olmalıdır.
  8. Lisans, Debian'a özgü olmamalıdır.
    Programa eklenen haklar, programın bir Debian sisteminin parçası olmasına bağlı olmamalıdır. Program Debian'dan çıkarılırsa ve Debian olmadan kullanılır veya dağıtılırsa, ancak bunun dışında programın lisansının hükümleri dahilinde, programın yeniden dağıtıldığı tüm taraflar, Debian sistemiyle birlikte verilenlerle aynı haklara sahip olmalıdır.
  9. Lisans, diğer yazılımları kirletmemelidir.
    Lisans, lisanslı yazılımla birlikte dağıtılan diğer yazılımlara kısıtlamalar getirmemelidir. Örneğin, lisans aynı ortamda dağıtılan diğer tüm programların özgür yazılım olması gerektiği konusunda ısrar etmemelidir.

    TEMEL BİLGİLERE GERİ DÖN Copyleft

    Copyleft, özel mülk yazılımda olduğu gibi kullanım haklarını kısıtlamaktan ziyade, bir eserin ve türevlerinin özgürlüğünü garanti altına almak için telif haklarının kullanılmasını içeren bir ilkedir. Aynı zamanda, "telif hakkı" terimi üzerine bir kelime oyunudur. Richard Stallman bu fikri, kelime oyunlarına düşkün bir arkadaşı kendisine gönderilen bir zarfın üzerine yazdığı zaman keşfetti: “copyleft: tüm haklar tersine çevrildi”. Copyleft, bir çalışmanın orijinal veya değiştirilmiş bir versiyonunun (genellikle bir program) dağıtılması üzerine tüm başlangıç özgürlüklerinin korunmasını dayatır. Bu nedenle, bir programı copyleft tarafından yayımlanan bir programdan türetilmişse, özel mülk yazılım olarak dağıtmak mümkün değildir.
    The most well-known family of copyleft licenses is, of course, the GNU General Public License (GPL) and its derivatives, the GNU Lesser General Public License (LGPL), and the GNU Free Documentation License (GFDL). Sadly, the copyleft licenses are generally incompatible with each other. Consequently, it is best to use only one of them.
  10. Örnek lisanslar
    "GPL", "BSD" ve "Artistik" lisanslar, "özgür" olduğunu düşündüğümüz lisans örnekleridir.

    TEMEL BİLGİLERE GERİ DÖN Özgür lisanslar

    GNU GPL, BSD lisansı ve Artistik Lisans, çok farklı olsalar bile, hepsi Debian Özgür Yazılım Yönergeleri ile uyumludur.
    The GNU GPL, used and promoted by the FSF (Free Software Foundation), is the most common. Its main feature is that it also applies to any derived work that is redistributed: a program incorporating or using GPL code can only be distributed according to its terms. It prohibits, thus, any reuse in a proprietary application. This poses serious problems for the reuse of GPL code in free software incompatible with this license. As such, it is sometimes impossible to link a program published under another free software license with a library distributed under the GPL. On the other hand, this license is very solid in American law: FSF lawyers have participated in the drafting thereof, and have often forced violators to reach an amicable agreement with the FSF without going to court.
    → https://www.gnu.org/copyleft/gpl.html
    BSD lisansı en az sınırlayıcıdır: özel bir uygulamada değiştirilmiş BSD kodunun kullanımı dahil her şeye izin verilir.
    → https://www.opensource.org/licenses/bsd-license.php
    Son olarak, Sanatsal Lisans, diğer ikisi arasında bir uzlaşmaya varır: özel bir uygulamada kodun entegrasyonuna izin verilir, ancak herhangi bir değişikliğin yayınlanması gerekir.
    → https://www.opensource.org/licenses/artistic-license-2.0.php
    Bu lisansların tam metni herhangi bir Debian sisteminde /usr/share/common-licenses/ adresinde mevcuttur (BSD durumunda daha yeni 3 Maddeli Lisans).

TOPLULUK Bruce Perens, tartışmalı bir lider

Bruce Perens, Ian Murdock'tan hemen sonra Debian projesinin ikinci lideriydi. Dinamik ve otoriter yöntemlerinde çok tartışmalıydı. Yine de, Debian'ın, Ean Schuessler'in orijinal bir fikri olan ünlü "Debian Özgür Yazılım Yönergeleri" nin (DFSG) düzenlemesinden dolayı özellikle müteşekkir olduğu Debian'a önemli bir katkıda bulunmaya devam ediyor. Daha sonra, Bruce ondan Debian'a yapılan tüm göndermeleri kaldırarak ünlü "Açık Kaynak Tanımı" nı türetecektir.
→ https://opensource.org/
Projeden ayrılışı oldukça duygusaldı, ancak Bruce, politik ve ekonomik alanlarda bu dağılımı desteklemeye devam ettiği için Debian'a güçlü bir şekilde bağlı kaldı. Hala ara sıra e-posta listelerinde yer almakta ve Debian lehine tavsiyelerde bulunmak ve son girişimlerini sunmak için yer almaktadır.
Last anecdotal point, it was Bruce who was responsible for inspiring the different “codenames” for Debian versions (1.1 — Rex, 1.2 — Buzz, 1.3 — Bo, 2.0 — Hamm, 2.1 — Slink, 2.2 — Potato, 3.0 — Woody, 3.1 — Sarge, 4.0 — Etch, 5.0 — Lenny, 6.0 — Squeeze, 7 — Wheezy, 8 — Jessie, 9 — Stretch, 10 — Buster, 11 — Bullseye, 12 (not released yet) — Bookworm, Unstable — Sid). They are taken from the names of characters in the Toy Story movie. This animated film entirely composed of computer graphics was produced by Pixar Studios, with whom Bruce was employed at the time that he led the Debian project. The name “Sid” holds particular status, since it will eternally be associated with the Unstable branch. In the film, this character was the neighbor's child who always broke toys — so beware of getting too close to Unstable. Otherwise, Sid is also an acronym for “Still In Development”.